اندر معجزات پارتی بازی(2)
پارتی بازی یا رشوه به پایمال کردن حقوق شهروندی و انسانی می انجامد، چرا که میان افراد با حق و شرایط انسانی و فردی یکسان، تفاوت ها و عدم توازن های غیرموجه و نامتناسب ایجاد کرده و افراد را از شرکت در یک رقابت سالم و منصفانه و قرار گرفتن در جایگاه شایسته آنها باز می دارد.
امروز جامعه ما از چنین پدیده ای رنج می برد و به اجتماع بیماری تبدیل شده که روابط و ضوابط جای قانون را گرفته اند و به جای آن حکمرانی می کنند. اگرچه سازمان ها و نهادهای رسمی در راس جامعه قرار دارند و جامعه در حال تبدیل شدن و نزدیک شدن به جوامع مدرن و پیشرفته است، ولیکن همچنان در بسیاری موارد، ساختارها و شبکه های غیر رسمی و غیر مدرن که ناشی از پیوندها و روابط خانوادگی و قومی است، زیر بنا و زیر ساختهای آن را تشکیل داده اند. چنین پدیده ای از منظر جامعه شناسی نشان دهنده عمق کم مدرنیته در جامعه ایران است.
ولی یک بیماری، زمانی در بطن یک جامعه نهادینه می شود که عموم مردم به آن عادت کرده و ناخواسته وجود چنین ناهنجاری را بپذیرند. آنجا که مردم گناهی بزرگ را کوچک شمرده و به آسانی از کنار آن رد شوند و زشتی و قباحت آن را در محاسبات خود ناچیز شمارند، دیگر هیچ کس را یارای مقابله با این درد پنهان اجتماعی نیست. رشوه و یا پارتی بازی به یک امر طبیعی و عادی تبدیل شده که تنها قربانیانش لب به اعتراض و مزمت آن می گشایند.
و بدتر از همه اینکه گاه حتی خود قربانیان هم ساکت و بی تفاوت، چنین بی عدالتی هایی را می پذیرند؛ در کوچکترین مواردی چون صف نانوایی ها، شاهد آن هستیم که فردی، علیرغم وجود یک صف طویل ، به سبب آشنایی می تواند پیش از دیگران نان خود را تهیه کند؛ و بدتر اینکه گویا همه با چنین مواردی آشنا و مانوس هستند و هیچ کس لب به اعتراض باز نمی کند.
پارتی بازی می تواند به طور قابل توجهی بر اراده و اعتماد افراد جامعه تاثیر بگذارد. طوریکه حتی در مواردی که گزینش افراد به صورت کاملا منصفانه و عاری از هرگونه رابطه و ضابطه ای صورت می پذیرد، بیشتر مردم به سبب پیشینه و زمینه ذهنی که پارتی بازی را عامل موثر و حاکم در گزینش می پندارند ، علیرغم داشتن تخصص از ورود به چنین عرصه هایی چشم پوشی می کنند؛ و نتیجه اینکه هم آنها با وجود تحصیل و داشتن تخصص از رشد اجتماعی باز می مانند و هم جامعه از تخصص و مهارت های آنها بی بهره می ماند.
طبیب این درد اجتماعی کسی جز قانون نیست، که متاسفانه نحیف و ضعیف در میان انبوه مردمی که خود آن را ساخته و پرداخته اند، پایمال و تحقیر شده است. اگر روزی مردمی از نسل های بعد به فکر بیفتند که دست قانون را بگیرند و آن را با افکار مقوی، تقویت کنند، به حتم قانون هم به جبران دستگیری این مردمان خیرخواه، درد جامعه را مداوا خواهد کرد و این غده وخیم سرطانی را با چشمهای دقیق و دستهای توانمندش، مداوا می کند. ولی تنها در صورتی که مردمی خیرخواه باشند و بخواهند که قانون، کمر راست کند.
