مردم و سازمان‌های مردم نهاد، مهمترین مدافعان طبیعت

مجتبی طحان؛ روزنامه‌نگار و کارشناس مدیریت بحران| باید پذیرفت جامعه‌ی ما هنوز بین حوادث مختلف مرزبندی می‌کند و در نظر مردم برخی از حوادث مهم و برخی دیگر در اولویت های بعدی قرار می‌گیرند. دلایل زیادی را می‌توان برای ساخت و ایجاد این ذهنیت برشمرد که در این مجال نمی‌گنجد. کوتاه سخن؛ دوری و نزدیکی حوادث به محل زندگی به ویژه زندگی شهری، تکرار زیاد برخی از حوادث و نقش مستقیم و ملموس آنها در زندگی، توجه رسانه‌ها و اشخاص تأثیرگذار و چند دلیل مهم دیگر می‌تواند در این مرزبندی نقشی اساسی ایفا کند. اگر از حوادث دسته اولی جامعه ـ به زعم ذهنیت مردم و برخی مسئولین ـ بگذریم، چند سالی است کشور ما درگیر حادثه‌ی خانمان سوز دیگری شده است که فقط برخی از ایام توجه ما را به خود جلب می‌کند و در دیگرِ ایام سال، توجه چندانی به آن نمی‌شود. آتش‌سوزی جنگل‌ها و مراتع که یک حادثه بسیار مهم و مخرب محسوب می‌شود و کمتر بدان توجه شده است. یک جستجوی ساده ـ فقط در ایران ـ می‌تواند ابعاد گسترده‌ی این ماجرای دردناک را به ما نشان دهد که در سال‌های اخیر چه تعداد حادثه آتش‌سوزی در جنگل‌ها و مراتع و در چه ابعادی گریبانگیر طلای سبز کشور شده و می‌شود.

روزهای گرم خوزستان و خطری به نام غرق شدگی که در کمین خانواده هاست

یادداشت: مجتبی طحان؛ روزنامه نگار| این روزها درجه حرارت و دمای هوا در استان جنوبی خوزستان، خاص و غیرقابل باور شده است. دمای 50 درجه در خوزستان مدت هاست که عادی شده و مانند بقیه مصائب، مشکلات و بلایا جزو لاینفک زندگی این مردم خونگرم گشته است. مشکلاتی که معمولاً راهکاری جز عادی سازی برای آنها ارائه می شود و در نهایت با وعده های سرخرمن از سوی مسئولین، مردم از حل آنها ناامید می شوند.

ضرورت توسعه توانمندی‌های امدادی جمعیت هلال‌احمر

یادداشت| ایران جزو ١٠کشور حادثه‌خیز مهم دنیا تلقی می‌شود. از بدیهیات مسلم آن است که پیشگیری قبل از وقوع حادثه امری ضروری، ارزان و مقدم بر امدادونجات پس از حادثه است. جمعیت هلال‌احمر جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان موسسه‌ای امدادی و عام‌المنفعه که از تجربیات نزدیک به ٩٠سال فعالیت برخوردار است، درخصوص مقوله مهم قبل از بحران، عمده فعالیت خود را به موضوع آمادگی در برابر حوادث، آموزش امداد و کمک‌های اولیه و مهارت‌های دیگر، فرهنگ‌سازی و در مجموع اقدامات پویا متمرکز کرده و در راستای باورمندی افراد درباره آمادگی در مواجهه با حوادث و سوانح تمامی ظرفیت خود را به‌کار گرفته است.

انفجار در اتاق عمل!

تازه به جمع انسان های روی زمین پیوسته بودم که جنگ شد؛ جنگی مهیب و کینه توزانه! جنگ ادامه داشت و من هنوز کودک بودم و در رؤیای کودکانه ام، جهان را پر از صفا و صمیمیت می دیدم!

***

من جنگ را ندیده ام ولی تصویر تلخ و سخت آن همیشه با من است! کودک که بودم، داستانی سینمایی ساخته بودند دور از ذهن... انفجار در اتاق عمل! اتاق عمل که خود مرز بین مرگ و زندگی است و تصور بسیاری از مردم هم همین است. می گویند پزشکان در اتاق عمل به احیاء زندگی فکر می کنند و بس! حال تصور کن رابطه این اتاق مقدس و انفجار را؟! در سینما نظاره گر این فیلم بودم. سکانس هایی بر من می گذشت که به دنبال دهان باز شده می گشتم برای پنهان شدن! گویی سخت تر از این آنات وجود نداشت . دل در گرو پزشکان شریفی بود که جانانه می جنگیدند که کار آنها نه با سلاح که با علم بود و برای تداوم حیات!

نقش پزشکان ـ برای من ـ در این سکانس ها به سه صورت رخ نمون می کرد: نقشی از علم و اندیشه بر تارک روزگار می درخشید! نقشی دیگر از حضور مؤثر و غیرت مندانه که بر گیتی نمایان می گشت و نقشی دل انگیز از ایثار و مردی و پایمردی که وجه آن در تمثال شهدای پزشک شریفی است که بر در و دیوار شهرهایمان متجلی شده است!

به یاد همه آنانی که اگر نبودند، ما هم نبودیم...

 

پی نوشت: این بداهه نویسی ـ امروز صبح ـ پیش از اجرای آیین گشایش ششمین کنگره ملی طب رزم و تروما با حضور جامعه جراحان ایران به میزبانی استان خوزستان صورت گرفت و به صورتی عمیق و احساسی قرائت شد.

ضرورت بازنگری، نیازسنجی، مخاطب شناسی و هدف گذاری آموزش های تخصصی امداد در جامعه

ایران، کشوری حادثه خیز

زلزله های رودبار، منجیل و بم، نگاه و رویکردی جدید را به مقوله مهم و حیاتی امداد و نجات ایجاد کرد. شاید تا قبل از آن در حوادث مختلف، نگاهی علمی و دقیق به این مسئله سرنوشت ساز نشده بود و به همین دلیل وقتی در تاریخ حوادث یکصد سال اخیر ایران غور می کنیم، به آمار تلفات و صدمات جانی، مالی و زیست محیطی غیرقابل باوری دست پیدا می کنیم. حوادثی که متأسفانه جزء تلخ تاریخ این کشور محسوب شده و از آن نمی توان رویگردان بود.

ایران به عنوان کشوری گسترده و وسیع، دارای اقلیم، جغرافیا و آب و هوای متنوع و شرایط متفاوت و متعدد محیطی بوده و به تعبیری یک سرزمین چهارفصل به شمار می آید. این تنوع و تفاوت در آب و هوا و محیط، زمینه بروز و وقوع تعداد کثیری از حوادث و بلایا را در آن فراهم کرده است. بنابراین همواره باید منتظر وقوع حوادثی از قبیل زلزله، سیل، رانش زمین، خشکسالی، طوفان، طغیان رود و رودخانه، سرمازدگی و یخبندان، سقوط بهمن، بادهای گرم و بسیاری حوادث دیگر بود. البته در کنار این حوادث غیرمترقبه، با سوانح دیگری از قبیل تصادفات جاده ای، آتش سوزی، بیماری و ... هم روبرو هستیم که ناشی از خطاهای انسانی است و هنگامی که این دو مجموعه با هم توأم می شوند، بحران ها و فاجعه های وسیع تری را به دنبال خواهند داشت.

جلوگیری از آفت شعارزدگی، لازمه موفقیت در فعالیت های بلند مدت

یکی از آفت های مهم هر نوع فعالیتی در کشور ما، شعارزدگی است. بدین معنا که بسیاری از برنامه ها در یک بازه مشخص زمانی و حتی مکانی آغاز می شوند و بعضاً پر رنگ و لعاب شده و سپس به یک طرح کوتاه مدت بدل می گردند و یا پس از آن بازه مشخص، رو به فراموشی می روند و در خوش بینانه ترین حالت، چند درصدی به جلو حرکت می کنند. در دو سه مقطع خاص و با مناسبت های ویژه در هر سال، مقوله امداد و نجات و محورها و موضوعات مرتبط با آن، از اهمیتی ویژه برخوردار می شود و رنگ و بوی تازه ای می گیرد و بعد از پایان مناسبت، تقریباً رو به فراموشی می رود تا سال آینده و یا مناسبت بعدی! برای مثال یکی از این مناسبات، هفته ملی کاهش اثرات بلایای طبیعی است که چند سالی است با عنوان هفته ایمنی در برابر بلایا مطرح شده است.

النینو و ضرورت آمادگی دستگاه های امدادی در مواجهه با آن

رویدادهای مهم دهه های اخیر جهان از نظر سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، جغرافیایی و انسانی نشان می دهد که جوامع بشری پیوسته دستخوش حوادث طبیعی یا تمایلات مخرب انسان ها که بـــاعث بروز بحرانهای گوناگون می شود، بوده است. روزی نیست که اخبار مربوط به بحران های کوچک و بزرگ که در گوشه و کنار دنیا رخ مــی دهد، در وسایل ارتباط جمعی منعکس نشود؛ این بحران ها ممکن است تا آنجا پیش برود که اعتبار و منافع داخلی و خارجی جوامع و کشورها را مورد تهدید قرار دهد.

با توجه به رشد سریع تغییرات اقلیمی در سال های اخیر که سبب بروز حوادث و بلایای مختلفی از جمله سیل، خشکسالی، ریزگردها و ذرات معلق، آتش سوزی های گسترده، برف و کولاک شدید، گرمای طاقت فرسا و موراد دیگر شده است، زنگ خطر را برای کشورهای سراسر گیتی و جوامع مختلف به صدا درآورده و در این میان، برخی از کشورهای توسعه یافته نیز در مواجهه با این حوادث، فعالیت های تأثیرگزاری را انجام داده اند.

نقش اساسی مردم و سازمان‌ها در سیستم‌های هشدار سریع در سوانح

نقش اساسی مردم و سازمان‌ها در سیستم‌های هشدار سریع در سوانح

تلاش برای کاهش اثرات جانی، مالی و زیست محیطی به‌عنوان مهم‌ترین هدف مدیریت بحران در تمام جوامع به‌ویژه جوامع توسعه‌یافته شناخته شده و کاهش معنادار آثار بلایای طبیعی در بسیاری از کشورهای درگیر با این حوادث مبین و موید این مقوله مهم و حیاتی است. از سوی دیگر تلاش برای ایجاد اقدامات ایستا و پویا به‌عنوان زیرشاخه‌های تاثیرگذار در مرحله پیشگیری چرخه مدیریت بحران نیز می‌تواند برای دستیابی به یک جامعه آماده در برابر حوادث احتمالی کمک شایانی کند.

در حال حاضر یکی از مهم‌ترین موضوعات در حوزه سوانح و بلایای طبیعی به موضوع سیستم هشدار سریع اختصاص یافته است. پیشرفت تکنولوژی‌های نوین در چند‌ سال اخیر از یک سو و استفاده از اطلاع‌رسانی سریع و موثر از سوی دیگر، سبب کاهش خسارات جانی و مالی فراوان شده است. همچنین پس از سونامی ‌سال ٢٠٠٤ در اندونزی و صدمات فراوان ناشی از آن، موضوع هشدار سریع در مرکز توجهات قرار گرفته است.

رمز فراموش شده!

1- یکی از ضرورتهای اخلاق مسلمانی و معاشرت مکتبی، «مردم داری» است، یعنی با مردم بودن، برای مردم بودن، در خدمت دیگران بودن، شریک درد و رنج و راحت و غم دیگران بودن. همراهی و همدردی و همگامی و همخونی با دیگران و هر نام دیگری که بتوانی بر آن بگذاری، لیکن واقعیت، همه یکی است، یعنی خود را خدمتگزار و غمخوار دیگران دیدن و دانستن.

این، رمز و راز حیات اجتماعی یک مسلمان است و برای او «پایگاه مردمی» و برخورداری از رأفت و رحمت و مودّت و حمایت مردم را فراهم می آورد.

ماهی به آب زنده است و یک مسلمان اجتماعی، به حسن سلوک با دیگران.

باید دید چه چیزهایی و چگونه رفتارهایی و چه روحیّاتی این زمینه و موقعیت و پایگاه را برای انسان پدید می آورد؟ وقتی هدف یک مسلمان، خدمت بیشتر به همنوعان است، باید راه و رسم آن را هم آموخت. مردم داری، یکی از این رمزها است.

هلال احمر خوزستان در نوروز 94

از خوزستان که صحبت به میان می آید، به ناگاه ذهن هموطنان عزیز بسان آیینه ای از جان فشانی ها و ایثارگری های شهدای هشت سال دفاع مقدس در سراسر این مرز پرگهر و به خصوص کربلای ایران پرده برمی دارد. آب و هوای خوزستان در ایام نوروز باستانی علاوه بر سبزی، طراوت و دل انگیزی فرحبخش، عطر و بوی لاله های سرخ سرزمین شهادت و جانبازی در روزگار رشادت و حماسه را به همراه دارد که به همین سبب، بسیاری از هموطنان عزیزمان در ایام نوروز که امسال با نام بامسمای حضرت زهرای مرضیه(س) مزین شده بود به این سرزمین سفر کردند.