سیل که می آید، به هیچ چیز رحم نمی کند!

گزارشی از ضرورت احداث مرکز آموزش های تخصصی جستجو و نجات در سیلاب در دزفول

اشاره: سیل که می آید، به هیچ چیز رحم نمی کند! نه کوچک و بزرگ نمی شناسد و نه پیر و جوان! می آید، ویران می کند و می رود و پس از آن، ما می مانیم و یک دنیا حسرت برای لحظه های آب برده! سیل که می آید، آرامش می رود...

سیل، حادثه مهیبی است که همه ساله به هنگام وقوع، جان تعدادی از هموطنان ما را می گیرد. سیل یک پدیده طبیعی است که در هنگام بروز مانند هر بلای طبیعی دیگری دارای آثار تخریبی غیر قابل اجتناب است. بر اساس جغرافیای طبیعی کشور و میزان حادثه خیزی برخی مناطق آن، در بعضی موارد اثرات سوء ناشی از وقوع سیل کمتر از زلزله نبوده و عدم پیشگیری از وقوع آن می تواند خسارات جانی، مالی و زیست محیطی جبران ناپذیری را بر جای گذارد. متأسفانه موضوع سیل و مدیریت و کاهش خسارات آن در کشور مورد توجه جدی قرار نگرفته و فقط زمانی که سیلاب مخربی جاری می‌شود و فاجعه‌ای بوجود می‌آید، توجه مسئولین و متخصصین به آن جلب می‌گردد. اگر چه بررسی طرح های مهار سیلاب که به صورت محدود و پراکنده در سطح کشور مطالعه و اجرا شده‌اند، نشان می‌دهد یک راه حل مشخص و مطمئن برای مناطق سیل گیر وجود ندارد، اما بدیهی است پدیده سیل علیرغم همه پیچیدگی هایش قابل بررسی و مطالعه بوده و می‌توان در جهت مهار وکاهش خسارات آن و حتی بهره‌برداری اقتصادی از سیل راه‌حل‌های مناسبی جستجو کرد. باید گفت که به دلیل بهبود روش های ساخت و ساز و رعایت ضوابط و مقررات، ایمنی سازه‌ها و تأسیسات در مقابل خطراتی چون زلزله افزایش می‌یابد، متأسفانه هنوز روند طبیعی توسعه در کشورهایی نظیر ایران باعث تخریب محیط زیست و منابع طبیعی شده و خسارات سیل مرتباً افزایش می‌یابد. رشد 250 درصدی خسارات ناشی از سیل کشور در پنج دهه گذشته مؤید این مدعاست.

البته سازمان های امدادی درگیر در حوادث با توجه به مفاهیم مرتبط با مأموریت های ذاتی خود، نیاز است که برای مواجهه و مقابله با بلایای طبیعی از جمله سیل، به مرحله آمادگی رسیده و در راستای اجرای برنامه های پیشگیرانه و همچنین ارتقای توان امدادی در مرحله پاسخگویی گام های بلند و مؤثری را بردارند. بدیهی است که با افزایش آگاهی ها و برخورداری ازتوانمندی های لازم در این سازمان ها و با اتخاذ اقدامات عملی و پیشگیرانه مناسب، کاهش اثرات حوادث و بلاهای طبیعی محقق خواهد شد.

مرکز آموزش تخصصی جستجو و نجات در سیلاب و آبهای خروشان یکی از فعالیت های مهم و حیاتی در راستای ایجاد آمادگی در مواجهه با سیل است که با تلاش عوامل جمعیت هلال احمر خوزستان به تازگی مجوز راه اندازی آن صادر شده است.

 

آموزش؛ یکی از مأموریت های اصلی هلال احمر

مدیرعامل جمعیت هلال احمر خوزستان با اشاره به ضرورت توجه به آموزش به عنوان یکی از مأموریت های اصلی هلال احمر می گوید: ویژگی های خاص زمین شناختی، جغرافیایی و اقلیمی ایران، به ویژه حادثه خیز بودن آن، شرایط خاص جمعیتی، بافت مسکونی و سکونت گاهها و بافت شهری و روستایی با ویژگی های خاص خود، لزوم بهره گیری هر چه بیشتر و موثرتر از نیروهای داوطلب و همچنین عموم مردم را در هنگام حوادث افزایش می دهد. برای دستیابی به این امر و آماده ساختن داوطلبان و عموم مردم جهت انجام خدمات امدادی و عام المنفعه، آموزش و تربیت آنان در جهت تامین اهداف جمعیت هلال احمر از ضروری ترین نیازهای جمعیت به شمار می آید.

دکتر علی خدادادی می افزاید: پیشگیری از وقوع حوادث و تلاش برای کاهش آثار بلایای طبیعی و انسان ساخت می تواند جامعه ما را به سمت رشد رهنمون سازد و به جامعه ای توسعه یافته تبدیل نماید که متأسفانه ما تا رسیدن به این نقطه، فاصله زیادی داریم و یکی از برنامه های جمعیت هلال احمر در همین راستا، آموزش همگانی ایمنی در برابر حوادث برای عموم مردم و اجرای آموزش های تخصصی برای عوامل هلال احمر است که علاوه بر جوامع شهری، روستاها و مناطق سخت گذر را تحت پوشش قرار خواهد داد و احداث مرکز آموزش تخصصی جستجو و نجات در سیلاب و آبهای خروشان به همین دلیل صورت خواهد گرفت.

وی همچنین با بیان اینکه باید تلاش جمعیت هلال احمر در راستای آموزش در جهت ارتقاء توان و سرعت در عملیات‌های امداد و نجات متمرکز شود، تصریح می کند: با توجه به گستره حادثه خیزی استان خوزستان، زیرساختهای امداد و نجات استان به منظور پاسخگویی به فوریت های امدادی کافی نیست و با وجود اقدامات موثر انجام شده درسالهای اخیر، تقویت زیرساختهای امدادی استان از ضروریات به شمار می رود.

 

ظرفیت دزفول برای تبدیل شدن به مرکز بین المللی آموزش های تخصصی سیلاب

رییس پایگاه های امداد و نجات دریایی جمعیت هلال احمر کشور می گوید: دزفول ظرفیت تبدیل شدن به مرکز بین المللی آموزش های تخصصی نجات در سیلاب و آبهای خروشان را دارد.

محمد کبادی در دوره باز آموزی مربیان جستجو و نجات در سیلاب و آبهای خروشان کشور در ساحل رودخانه دز حضور یافته است، می افزاید: رودخانه و دریاچه دز، پل ها، آسیاب های آبی، کانال های آبیاری، منطقه کوهستانی، بیشه زارها و آب و هوای مناسب در چهار فصل شرایط مطلوبی برای تبدیل دزفول به یک مرکز ملی و بین المللی آموزش تخصصی جستجو و نجات از سیلاب و آبهای خروشان را فراهم کرده است.

وی با بیان اینکه در کشورهای جهان سرمایه و هزینه قابل توجهی صرف ساخت تاسیسات آموزشی از جمله موج و سیلاب به صورت مصنوعی برای آموزش نیروهای امداد و نجات می شود، بیان می کند: دزفول با برخورداری از شرایط خاص طبیعی و جغرافیایی تمام ویژگی های لازم را به صورت طبیعی برای آموزش تخصصی امدادگران دارد.

وی با اشاره به سفر جمعی از مسئولان جمعیت هلال احمر کشور عراق به دزفول در جریان برگزاری اولین دوره آموزش تخصصی نجات و جستجو در سیلاب و آبهای خروشان کشور اظهار می کند: مسوولان هلال احمر عراق در این سفر با مشاهده تمرینات سخت نیروهای امدادی علاقه مندی خود را برای تمرین و آموزش نیروهای هلال احمر کشور عراق در رودخانه دز در دزفول اعلام کردند.

کبادی همچنین می افزاید: در حالیکه در فصل زمستان بیشتر مناطق کشور سرما و یخبندان بوده و امکان برگزاری دوره عملی آموزش امداد و نجات در سیلاب وجود ندارد در دزفول می توان در فصل زمستان در رودخانه و دریاچه دز افراد را آموزش داد.

 

حمایت از زندگی و سلامت انسان ها

معاون امداد و نجات جمعیت هلال احمر خوزستان نیز که از منظری دیگر به ضرورت احداث این مرکز نگاه کرده، می گوید: شاید مهمترین کاربری مرکز آموزش تخصصی جستجو و نجات در سیلاب و آبهای خروشان، تربیت نیروی امدادی آماده و متخصص باشد، اما با نگاهی به آمار 2 ماه ابتدای امسال مبنی بر غرق شدگی 9 نفر در حوادث دریایی، ساحلی و سیلاب در شهرهای گتوند، خرمشهر، علی​کله دزفول و باغملک، توان این مرکز می تواند برای تلاش در جهت تربیت نجات غریق و پشتیبانی از منطقه های تفریحی ساحلی قرار گیرد.

صادق سلامت ادامه می دهد: یکی از مشکلات اصلی ما در خوزستان بعضاً استفاده نادرست از فرصت​هایی است که در اختیار داریم؛ رودخانه‌ها، نهرها، کانال‌ها و شاه​کانال​هایی در مسیرهای مختلف در سطح استان وجود دارد که شنا کردن در نقاط ناامن این آب​ها همان و غرق شدن همان و یکی از اهداف اصلی ما در جمعیت هلال احمر، تلاش در جهت حمایت از زندگی و سلامت انسان هاست که این مرکز می تواند برای تحقق این هدف، گام های سرنوشت سازی بردارد.

وی با اشاره به منطقه تفریحی علی​کله در دزفول اظهار می کند: این منطقه بسیار پر گردشگر و پر مسافر است و مردم هم برای تفریح و سیاحت و هم برای زیارت به این منطقه می​آیند. در طول رودخانه در منطقه علی​کله دزفول تابلوهای هشدار شنا ممنوع وجود دارد و نقاط بی​خطر نیز مشخص شده​اند. با این وجود، هرساله آمار نگران کننده ای از غرق شدگی جوانان و نوجوانان به دست می رسد که مرکز تخصصی دزفول می تواند به عنوان یک عامل مهم در کاهش اثرات این حادثه مؤثر باشد.

 

توسعه خدمات مورد نیاز شهروندان و افزایش توان پاسخگویی به حوادث

رییس جمعیت هلال احمر دزفول با ابراز رضایت از نگاه علمی متولیان هلال احمر کشور می گوید: مجوز این مرکز که نخستین مرکز آموزش تخصصی در زمینه جستجو و نجات در سیلاب و آبهای خروشان کشور می باشد، با پیگیری جمعیت هلال احمر دزفول از سوی معاون آموزشی پژوهشی، فناوری و سرپرست موسسه آموزش عالی علمی کاربردی جمعیت هلال احمر صادر شد.

عظیم رضایی مرساق هدف از ایجاد این مرکز را ارایه آموزش های تخصصی جستجو و نجات در سیلاب و آبهای خروشان عنوان می کند و می افزاید: با امکانات موجود در حال حاضر ظرفیت اسکان و آموزش 40 نفر را در دزفول داریم که امیدواریم با مساعدت فرمانداری و اختصاص زمین این ظرفیت افزایش و اردوگاهی با ظرفیت 200 نفر جهت گسترش این مرکز در دزفول احداث شود.

وی بیان می کند: فرماندار ویژه دزفول در جریان سفرنامه سلامت و امید قول تأمین زمین را داده بود و در صورت تأمین زمین، امکان احداث اردوگاه برای راه اندازی این مرکز و افزایش ظرفیت مرکز، مکان آموزش های نظری، سکوهای اسکان اضطراری، آموزش کارگاهی، سازه های آموزشی، استخر و خوابگاه مهیا خواهد شد.

رییس جمعیت هلال احمر دزفول با اشاره به اینکه برای احداث اردوگاه هلال احمر در دزفول حداقل به پنج هکتار زمین نیاز است، می گوید: با احداث این اردوگاه علاوه بر افزایش ظرفیت مرکز تخصصی آموزش جستجو و نجات از سیلابها و آبهای خروشان، امکان آموزش های کوهستانی و دیگر آموزش ها نیز برای اعضای جمعیت هلال احمر کشور فراهم خواهد شد.

رضایی مرساق اظهار امیدواری می کند که با راه اندازی این مرکز با هدف توسعه خدمات مورد نیاز شهروندان و افزایش توان پاسخگویی به حوادث در این شهرستان، امکانات اسکان و آموزش اعضای هلال احمر در جهت استفاده در سطخ ملی افزایش خواهد یافت.

 

آموزش نجات در سیلاب در فضای کاملاً طبیعی

رییس اداره عملیات امداد و نجات هلال احمر خوزستان نیز با اشاره به درگیری همیشگی استان و به ویژه مناطق شمالی آن با بارندگی های شدید و سیل های متعدد و همچنین استان های همجوار همانند لرستان، ایلام، بوشهر، کرمانشاه و چهارمحال و بختیاری از ایجاد این مرکز آموزش تخصصی ابراز رضایت می کند و می گوید:  تصمیم به راه اندازی مرکز آموزش تخصصی نجات در سیلاب با توجه به وجود بستر لازم در شهرستان دزفول و رودخانه پرآب و خروشان دز صورت گرفته است.

حسن منصوری با تأکید بر پیگیری های لازم و مکاتبه با سازمان امداد و نجات و مؤسسه علمی کاربردی هلال ایران و تلاش های زیاد هلال احمر دزفول برای اخذ مجوز مرکز می افزاید: یکی از خصوصیات این مرکز، آموزش در فضای کاملاً طبیعی با توجه به رودخانه دز و وجود بستر و مکان های لازم برای آموزش و آب و هوای مناسب دزفول در تمام فصول سال برای استفاده کشوری است که می تواند به عنوان نخستین مرکز آموزش تخصصی سیلاب در کشور مورد بهره برداری قرار گیرد.

وی با بیان اینکه امکانات رفاهی بالقوه برای حضور حداقل 50 نفر فراگیر وجود دارد، تصریح می کند: وجود سدهای متعدد در منطقه و رودخانه دز به عنوان یک سازه کارگاهی طبیعی برای آموزش به ارزش این مرکز افزوده است.

 

پتانسیل برپایی مانورها و مسابقات کشوری سیلاب در مرکز دزفول

مربی جستجو و نجات در سیلاب که در برپایی مانور امداد و نجات در سیلاب و آبهای خروشان و مسابقات امدادی با حضور نجاتگران جمعیت هلال احمر دزفول تلاش های زیادی کرده، می گوید: لزوم آمادگی تیم جستجو و نجات در سیلاب در پاسخگویی مناسب و مطلوب در حوادث احتمالی به عنوان یک اصل سرنوشت ساز  در مرحله پاسخگویی در چرخه مدیریت بحران به شمار می رود که با احداث این مرکز می توان در جهت دستیابی به این آمادگی امیدوار بود.

سید مهدی حجازی همچنین از وجود پتانسیل برپایی مانور و مسابقات سیلاب در سطح کشوری به میزبانی دزفول خبر می دهد و می افزاید: تمامی فعالیت های مورد نیاز در این برنامه ها از جمله آشنایی با نجات در سیل و تمرین میدانی، نحوه دستیابی به مصدومین و غریق شدگان و رها سازی آنان، نجات و انتقال افراد گرفتار به محل ایمن در رودخانه خروشان و استفاده از تجهیزات امدادی در مناطق مختلف سیلابی در رودخانه دز قابل استحصال و دستیابی است که با ایجاد این مرکز آموزش تخصصی جستجو و نجات در سیلاب و آبهای خروشان، به صورت علمی و عملیاتی انجام خواهد شد.

 

ارتقاء آمادگی عملیاتی نیروهای هلال احمر

علی بقایی که یکی دیگر از مربیان نجات در سیلاب است، می گوید: لزوم آمادگی برای مواجهه با هرگونه حادثه غریق و سیلاب یک ضرورت مهم برای نیروی‌های امدادی جمعیت هلال احمر استان خوزستان محسوب می شود. برگزاری دوره های آموزشی با هدف توسعه آمادگی نیروهای امداد و نجات در واکنش به سوانح و حوادث بسترهای آبی شهرستان های استان، یکی از خدمات اصلی مرکز تخصصی آموزش دزفول است که می تواند برای شهررودهای سطح کشور به مرحله اجرا برسد.

این مربی نجات در سیلاب می افزاید: برگزاری دوره های نجات در سیلاب باعث می شود که نیروهای امدادی آمادگی خود را برای امدادرسانی به حادثه دیدگان در حوادث احتمالی ارتقا دهند.